Ruziënde compagnons

De start van een vruchtbare samenwerking

Wanneer ondernemers een compagnonschap aangaan besteden zij meestal aandacht aan het ondernemingsplan, de fiscale aspecten en de juridische structuur. Doorgaans wordt er weinig aandacht geschonken aan de juridische vastlegging van de samenwerking op zichzelf.
Toch is het van groot belang om duidelijke afspraken te maken over de samenwerking. Ik refereer dan niet alleen naar afspraken als de arbeidstijd, de beloning en de bevoegdheden van de compagnons, maar vooral naar wat er gebeurt bij calamiteiten zoals echtscheiding, overlijden, arbeidsongeschiktheid en ruzie. Wat dan in grote lijnen duidelijk moet zijn is wie het voortzettingsrecht krijgt en tegen welke prijs de ene compagnon de andere (of diens erfgenamen) uitkoopt. 

Voorkomen is beter dan genezen

Het vastleggen van de onderlinge afspraken is afhankelijk van de rechtsvorm waarin de onderneming gedreven wordt. Is er gekozen voor een V.O.F. of een maatschap, dan vindt de vastlegging plaats in een V.O.F.-/maatschapscontract. Is er sprake van een B.V.-structuur, dan vindt de vastlegging plaats in een aandeelhoudersovereenkomst en managementovereenkomsten. De ervaring leert dat naarmate de afspraken duidelijker zijn vastgelegd er bij calamiteiten minder conflicten ontstaan.

Het grootste discussiepunt blijft bij een ruziesplitsing de waarde van de onderneming waarop de uitkoopprijs gebaseerd dient te worden. Soms kiezen ondernemers er voor om in het samenwerkingscontract een formule op te nemen om de waarde van de onderneming te bepalen. Het grote voordeel is dat partijen vooraf weten waar ze aan toe zijn. De uitkomst is voor iedereen gemakkelijk te berekenen. Het grote nadeel is echter dat een vaste formule zeer zelden een goede weergave geeft van de waarde van een onderneming, en als dat wel zo is, dan is het meestal van tijdelijke aard op het moment van vaststellen.

Het beste is om op te nemen dat een waarderingsdeskundige de waarde dient vast te stellen en dan bij voorkeur een Register Valuator. Hiermee weet u dat u in ieder geval de goede deskundige aanroept die een waardering van de onderneming moet maken en rekening houdt met alle relevante aspecten.

Naar de rechter?

Bent u toch in een conflict terecht gekomen wat u niet met u compagnon kunt oplossen, dan wordt er al snel naar de rechter gestapt. Toch is het verstandig om te bekijken of u er met behulp van adviseurs onderling kunt uitkomen. U kunt dan denken aan mediation of een bindend adviesprocedure. Het voordeel van het laatste is dat er grote mate van vrijheid is om de procedure in te richten, wat zich vooral kan vertalen in tijdwinst.

Bij geschillen worden meestal juristen als adviseurs ingeschakeld. Wanneer het geschil van economische aard is, zoals bij waarderingsvraagstukken, dienen ook deskundigen op het gebied van ondernemingswaardering te worden geraadpleegd. Een aantal deskundigen heeft zich naast zijn eigen vakgebied ook bekwaamd in de juridische aspecten in relatie tot geschillen. Hierdoor zijn zij niet alleen deskundig op hun vakgebied, maar weten zij ook hoe zij moeten optreden als deskundige binnen de rechtsgang. Deze deskundigen staan geregistreerd in het Landelijk Register voor Gerechtelijk Deskundigen.